منشأ خلاقیت در مغز
مطالعه‌ای که منشأ خلاقیت در مغز را مشخص می‌کند
آیا تا به حال برایتان پیش آمده که وقتی به چیزی کاملاً متفاوت فکر می‌کنید، ناگهان راه‌حل یک مشکل دشوار به ذهنتان خطور کند؟ تفکر خلاق از ویژگی‌های بارز بشریت است، اما یک توانایی زودگذر و تقریباً متناقض است که وقتی به دنبال آن نیستید، به طور غیرمنتظره‌ای به سراغتان می‌آید.
منبع عصبی خلاقیت - آنچه در مغز ما هنگام تفکر خارج از چارچوب اتفاق می‌افتد - نیز به همین ترتیب مبهم است.
اما اکنون، یک تیم تحقیقاتی به رهبری یک محقق بهداشت دانشگاه یوتا و مستقر در کالج پزشکی بیلور، از یک روش دقیق تصویربرداری مغز برای آشکار کردن چگونگی همکاری بخش‌های مختلف مغز برای تولید تفکر خلاق استفاده کرده‌اند.
یافته‌های آنها در ۱۸ ژوئن در BRAIN منتشر شد.
نتایج جدید در نهایت می‌تواند منجر به مداخلاتی شود که به جرقه زدن تفکر خلاق کمک می‌کند یا به افرادی که بیماری‌های روانی دارند که این مناطق مغز را مختل می‌کند، کمک کند.
بیرون از چارچوب
مطالعه فرآیندهای شناختی بالاتر مانند خلاقیت به ویژه دشوار است. بن شوتی، MD، PhD، استادیار جراحی مغز و اعصاب در دانشکده پزشکی اسپنسر فاکس اکلس و نویسنده ارشد این مقاله می‌گوید: "برخلاف عملکرد حرکتی یا بینایی، آنها به یک مکان خاص در مغز وابسته نیستند. قشر خلاقیت وجود ندارد."
اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد خلاقیت یک عملکرد متمایز مغز است. آسیب موضعی مغز ناشی از سکته مغزی می‌تواند منجر به تغییراتی در توانایی خلاقیت - چه مثبت و چه منفی - شود.
این کشف نشان می‌دهد که محدود کردن اساس عصبی خلاقیت امکان‌پذیر است.
شوفتی گمان می‌کرد که تفکر خلاق ممکن است به شدت به بخش‌هایی از مغز متکی باشد که در طول مدیتیشن، خیال‌پردازی و سایر انواع تفکر متمرکز بر درون نیز فعال می‌شوند. این شبکه از سلول‌های مغزی، شبکه حالت پیش‌فرض (DMN) است، که به این دلیل به این نام خوانده می‌شود که با الگوهای «پیش‌فرض» تفکر که در غیاب وظایف ذهنی خاص اتفاق می‌افتند، مرتبط است. شوتی می‌گوید: "برخلاف اکثر عملکردهایی که در مغز داریم، این شبکه هدفمند نیست. این شبکه‌ای است که اساساً همیشه در حال فعالیت است و جریان خودجوش هوشیاری ما را حفظ می‌کند."
DMN در بسیاری از مناطق پراکنده مغز پخش شده است و ردیابی فعالیت آن را در زمان واقعی دشوارتر می‌کند. محققان مجبور بودند از یک روش پیشرفته تصویربرداری از فعالیت مغز استفاده کنند تا بفهمند که این شبکه لحظه به لحظه در طول تفکر خلاق چه کاری انجام می‌دهد. در یک استراتژی که معمولاً برای تعیین محل تشنج در بیماران مبتلا به صرع شدید استفاده می‌شود، الکترودهای کوچکی در مغز کاشته می‌شوند تا فعالیت الکتریکی چندین ناحیه مغز را به طور دقیق ردیابی کنند.
شرکت‌کنندگان در این مطالعه قبلاً تحت این نوع نظارت بر تشنج قرار گرفته بودند، به این معنی که تیم تحقیقاتی می‌توانست از الکترودها برای اندازه‌گیری فعالیت مغز در طول تفکر خلاق نیز استفاده کند. این امر تصویر بسیار دقیق‌تری از اساس عصبی خلاقیت نسبت به آنچه محققان قبلاً قادر به ثبت آن بودند، ارائه داد. شوتی می‌گوید: "ما می‌توانستیم ببینیم که در چند میلی‌ثانیه اول تلاش برای انجام تفکر خلاق چه اتفاقی می‌افتد."
الکترودها در چندین ناحیه مغز، تصویر بهتری از فعالیت مغز را در زمان واقعی ارائه دادند. نقاط رنگی، مکان همه الکترودها را در تمام بیماران نشان می‌دهند که بر اساس ناحیه مغز کدگذاری رنگی شده‌اند. نقاط قرمز در تصاویر پایین‌تر، مکان الکترودها را در DMN نشان می‌دهند.
دو گام به سوی اصالت
محققان مشاهده کردند که در طول یک کار تفکر خلاق که در آن از شرکت‌کنندگان خواسته شد کاربردهای جدید یک وسیله روزمره، مانند صندلی یا فنجان، را فهرست کنند، DMN ابتدا با فعالیت روشن شد. سپس، فعالیت آن با سایر مناطق مغز، از جمله مناطقی که در حل مسائل پیچیده و تصمیم‌گیری دخیل هستند، هماهنگ شد. شوتی معتقد است که این بدان معناست که ایده‌های خلاقانه قبل از ارزیابی توسط سایر مناطق، از DMN سرچشمه می‌گیرند.
علاوه بر این، محققان توانستند نشان دهند که بخش‌هایی از این شبکه به طور خاص برای تفکر خلاق مورد نیاز هستند. هنگامی که محققان از الکترودها برای کاهش موقت فعالیت مناطق خاصی از DMN استفاده کردند، افراد در مورد مواردی که کمتر خلاقانه بودند، طوفان فکری انجام دادند. سایر عملکردهای مغز آنها، مانند سرگردانی ذهن، کاملاً طبیعی باقی ماند.
الئونورا بارتولی، دکترا، استادیار جراحی مغز و اعصاب در کالج پزشکی بیلور و نویسنده اول مشترک این مقاله، توضیح می‌دهد که این نتیجه نشان می‌دهد که خلاقیت فقط با شبکه مرتبط نیست، بلکه اساساً به آن بستگی دارد. او می‌گوید: "ما با استفاده از تحریک مستقیم مغز، فراتر از شواهد همبستگی حرکت کردیم. یافته‌های ما نقش علی DMN را در تفکر خلاق برجسته می‌کند."
فعالیت این شبکه در چندین اختلال، مانند افسردگی نشخواری، که در آن DMN فعال‌تر از حالت عادی است، تغییر می‌کند، که احتمالاً مربوط به افزایش تمرکز است.
در مورد افکار منفی درونی. شوتی می‌گوید که درک بهتر از نحوه عملکرد طبیعی شبکه می‌تواند منجر به درمان‌های بهتر برای افراد مبتلا به چنین شرایطی شود.
شوفتی با مشخص کردن مناطق مغزی درگیر در تفکر خلاق، امیدوار است در نهایت الهام‌بخش مداخلاتی باشد که می‌توانند به جرقه زدن خلاقیت کمک کنند. "در نهایت، هدف این خواهد بود که بفهمیم چه اتفاقی برای شبکه می‌افتد، به گونه‌ای که بتوانیم آن را به سمت خلاقیت بیشتر سوق دهیم".
