راهکارهای رشد سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کشور
به گزارش روابط عمومی صندوق نوآوری و شکوفایی، اهداف این نشست شامل تبیین فلسفه مداخله دولت در بازار سرمایه‌گذاری خطرپذیر، توصیف نقش و رویکردهای ممکن دولت در مهندسی بازار سرمایه‌گذاری خطرپذیر و معرفی و بررسی رویکرد صندوق نوآوری و شکوفایی در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر بود.
در این نشست دکتر علی ناظمی، معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی در سخنانی به اولین تجربه جهانی سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا VC در آلمان اشاره کرد و گفت: در سال ۱۹۷۳ که دنیا با بحران انرژی مواجه شده بود آلمان یکی از کشورهایی بود که با بدترین شرایط رکود اقتصادی مواجه بود به همین دلیل برای برون‌رفت از رکود ناشی از افزایش قیمت جهانی نفت به سمت اکوسیستم نوآوری حرکت کرد. اولین شرایط رونق و ایجاد اکوسیستم نوآوری در سال ۱۹۷۵ شکل گرفت. بر همین اساس آلمان از طریق ۲۹ بانک خود سرمایه‌ای کلان را برای نوآوری از طریق یک کمیته از متخصصان در اختیار کارآفرینان قرار داد. تخصیص پول بر اساس چهار شاخصه اولویت فناوری، دارا بودن بازار مشخص، تیم خوب و در نهایت تیم خوبی که نتوانسته بودند پول جذب کنند و در یک دوره 15 ساله بود.
وی ادامه داد: اما این طرح با شکست منفی 25 درصد مواجه شد زیرا شاید مدل در ظاهر جذاب به نظر می‌رسید که به تمام جوانب هم توجه شده است اما بعد از تحقیقات به این نتیجه رسیدند که دولت نباید در مدل سرمایه‌گذاری خطرپذیر دو نقش نهاد سرمایه‌گذار و نقش آورنده پول را همزمان داشته باشد. بازیگران زیست بوم سرمایه‌گذاری خطرپذیر شامل تامین کنندگان مالی، کارآفرینان و نهادهای واسط برای سرمایه‌گذاری هستند. در اکوسیستم سرمایه‌گذاری خطرپذیر وجود سرمایه‌گذار که پروژه را مدیریت و ارزیابی کند ضروری است. به عبارت دیگر آلمان دچار چالش همزمانی دولت در دو نقش بود.
ناظمی در ادامه به راهکار رشد سرمایه‌گذاری خطر پذیر در اکوسیستم نوآوری با توجه به تجربه کشور آلمان اشاره کرد و گفت: راهکار رشد در این اکوسیستم وجود متخصصان سرمایه‌گذاری خطرپذیر، صرف زمان مناسب و بلوغ کارآفرینان است. سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا VC، سرمایه‌گذاری سنتی نیست و به افرادی با دانش تجربی، آموزش دیده و دانش آکادمیک نیاز دارد. اگر دولت می‌خواهد نهاد تخصیص دهنده پول یا LP باشد نباید نقش سرمایه‌گذار یا GP را ایفا کند.
معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی در مورد اولین تجربه سرمایه‌گذاری خطرپذیر در دنیا گفت: اولین سرمایه‌گذاری خطرپذیر از سال ۱۹۴۶ در ۀمریکا شکل گرفته است این در حالی است که ما در ایران کمتر از یک دهه است که در این حوزه فعالیت می‌کنیم، بنابراین اکوسیستم سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کشور ما نابالغ است. دولت در این زمینه می‌تواند نهاد ناظر یا رگولاتور بازار باشد.
وی در مورد اینکه چرا نیاز به دولت ضرورت دارد، خاطرنشان کرد: در عرصه نوآوری و فناوری به سه دلیل به حضور دولت نیاز است؛ اول اینکه این عرصه موتور رشد اقتصادی و اشتغال است. در عین حال اطلاعات نامتقارن و نا اطمینانی زیادی نیز در این حوزه وجود دارد بنابراین هر ساز و کاری که طراحی می‌شود باید در راستای رفع مشکل یا بهبود این موارد باشد.
ناظمی تصریح کرد: امروز الگوی موفق زیست بوم نوآوری در کشور ایجاد شده است و به جایی رسیده‌ایم که باید این الگو را در کشور گسترش دهیم و از آن در شرایط و مکان‌های دیگر نیز استفاده کنیم.
در ادامه این نشست نیز رضا زرنوخی مدیرعامل صندوق توسعه تکنولوژی به جایگاه دولت در سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کشور اشاره کرد و گفت: دولت نباید بازار را از ابتدا مهندسی کند و باید تا شکل‌گیری آن منتظر بماند. به عبارت دیگر اگر اکوسیستم یک صنعت فعال نباشد ورود دولت به این حوزه موجب ایجاد پیچیدگی می‌شود بر همین اساس پیشنهاد می‌کنم که دولت از تجارب کشورهای دیگر استفاده کند و با کمترین ریسک به این عرصه ورود کند.
مهدی سادات رسول، مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری شریف نیز به هوشمندی منابع مالی اشاره کرد و گفت: برای فعال کردن اکوسیستم باید منابع مالی با فرآیند و شیوه خاصی به بازار عرضه شود و به عبارت دیگر منابع مالی باید هوشمند باشند.
دیگر سخنران این پنل شهاب جوانمردی مدیرعامل فناپ بود که در سخنانی به اشکالات بخش دولتی و بخش خصوصی در اکوسیستم سرمایه‌گذاری خطرپذیر اشاره کرد و گفت: وام دادن منجر به کارآفرینی و اشتغال نمی‌شود. دولت امروز نیاز به نگاه جامع و درست دارد که همان اولویت‌ها است و این کار با کمک زنجیره مالی نوآوری ایجاد نمی‌شود بلکه باید تفکر زیست‌بوم نوآوری در کشور نهادینه شود. این رویکرد تنها مختص به دولت نیست بلکه زیست‌بوم نوآوری در بخش خصوصی نیز هنوز شکل نگرفته است، بنابراین تنها نباید دولت را در این زمینه نقد کرد.
